A detailed and comprehensive study that covers the aspects of facies and palinology has been carried out on the Nenering bed to determine its depositional history and age. Field evidence based on sedimentary logs of outcrop shows that the sediments have been deposited in a limited intermontane basin. Its sedimentary facies reveal that the sediments were derived from the adjacent older sedimentary rocks. The sediments were transported and deposited in the basin by ephemeral streams. Coarse-Âgrained facies are more dominant in the basin margin area whereby finer-grained facies are more concentrated along the basin axis. Vertical facies changes reveal that in the earlier stage of deposition the basin axis was dominated by finer-grained facies which was then succeeded by the coarserÂgrained sediments brought-in by ephemeral streams. Palynological avidence reveals that the deposition in the basin took place during the Late Cretaceous (? Aptian-Albian).
Lapisan Nenering yang dilaporkan sebelum ini telah dikaji dari aspek sedimentologi don polinologi secara menyelurnh. Bukti-bukti lapangan berdasarkan log turus sedimen pada keseluruhan singkapan mendapati unit batuan sedimen ini telah dimendapkan di dalam lembangan yang kecil yang wujud di antara pergunungan. Fasies sedimennya menunjukkan punca sedimen telah diterbitkan daripada batuan tua di sekitarya. Sedimen dimendapkan di dalam lembangan secara bermusim oleh sungai-sungai efemeral. Fasies berbutir kasar tertumpu ke bahagian tepian lembangan sementara bahagian tengah didominasi oleh sedimen butiran halus. Perubahan fasies secara menegak pula menunjukkan, pada awal pemendapan bahagian tengah lembangan dinominasi oleh sedimen berbutir halus dan kemudian berlaku kemasukan sedimen butiran kasar yang dibawa oleh sungai-sungai berkala. Bukti-bukti palinologi menunjukkan pemendapan sedimen di dalam Lembangan Nenering berlaku paling mungkin semasa Kapur Akhir (? Aptian-Albian).
The Kodiang Formation which outcrops in Kodiang and Alor Setar areas has been well studied and documented. Various geological aspects of the limestone formation have been reported in detail including its stratigraphy, sequence startigraphy, sedimentology and paleontology. Diagenetic aspect of this rock formation, however, had not been specifically discussed before. The Kodiang limestone has undergone a complicated diagenetic history which started immediately after the sediments were laid down on the sea bed. Various diagenetic products have been identified including, early marine cement, meteoric cement, and deeper subsurface cement. The diagenetic features identified are as follows; Fibrous calcite cement, sparry and poikilotopic calcites, calcite overgrowth, dolomite, silica cements and evaporites. Close examination at outcrops shows that dolomite occurs at several levels in the sequence. Their systematic occurrences can be correlated across the area. Petrographic studies show that dolomite occurs in several modes as stratified dolomite and as non-stratified dolomite. The two dolomite groups are attributed to two phases of dolomitizations. The stratified dolomites are interpreted to have been formed early in the limestone diagenetic history. The non-stratified dolomite type is, however, attributed to dolomitization during deep burial under the control of deeper subsurface physico-chemical conditions.
Batu Kapur Kodiang yang tersingkap di Kodiang dan Alor Setar telah banyak dikaji dan didokumentasikan. Berbagai aspek geologi formasi batu kapur ini telah dilaporkan termasuk stratigrafi, startigrafi jujukan, sedimentologi dan paleontologi. Walau bagaimanapun aspek diagenesis formasi batuan ini tidak pernah dibincangkan secara khusus. Batu kapur Kodiang ini telah melalui sejarah diagenesis yang rumit yang bermula sebaik saja sedimen dimendapkan di atas permukaan dasar laut. Berbagai hasil diagenesis telah dikenal pasti termasuk penyimenan samudera awal, penyimenan meterorik dan penyimenan di bawah permukaan yang lebih dalam. Secara asas fitur-fitur yang dikenalpasti adalah seperti berikut; simen kalsit berserat, kalsit spar dan poikilotopik, tumbuhlampau kalsit, dolomit, simen silika dan evaporit. Pemeriksaan rapi pada singkapan menunjukkan dolomit hadir pada beberapa aras di dalam jujukan. Kehadirannya secara bersistematik boleh dikorelasikan pada setiap singkapan. Kajian petrografi menunjukkan dolomit wujud dalam berbagai mod yang boleh diklaskan sebagai dolomit berstrata dan dolomit tidak berstrata. Dua klas ini boleh dikaitkan dengan dua fasa pendolomitan. Dolomit berstrata ditafsirkan telah terbentuk awal di dalam sejarah diagenesis batu kapur. Dolomit tidak berstrata pula dikaitkan dengan pendolomitan semasa timbusan dalam di bawah keadaan fiziko-kimia bawah permukaan.
Conglomerates of continental origin are widely distributed in the Eastern Belt of the Malay Peninsular. Murau Conglomerate is the best example. Similar deposits outcrop at Pulau Redang, Pulau Kapas and Bukit Keluang. With an exception of Pulau Redang Conglomerate, similarities in lithologic, sedimentologic and stratigraphic characters of these conglomerates suggested that they can be combined into one group. Their stratigraphic position that is overlying the Upper Paleozoic unconformities reveals that these rock units are representing the basal part of the continental sediments that are found in the Eastern Belt. The sediments have been deposited as early as in the Late Permain and the deposition continued until Triassic. This interpretation is based on the occurrence of the Upper Paleozoic unconformities in the Eastern Belt and also on the age of sediments beneath the unconformities at Pulau Redang. The uplift that gives rise to this unconformity may be attributed to the granite emplacement in the Eastern Belt in the Late Permian-Early Triassic time. This was followed by depositions of the basal conglomerate mentioned above. The basal conglomerates were then overlain by fined grained sediments which are represented by Panti Sandstone, Lotong Sandstone and other equivalent deposits of Jurassic Cretaceous age.
Konglomerat endapan benua banyak tertabur di lalur Timur Semenanjung Malaysia. Konglomerat Murau adalah satu contoh yang terbaik. Konglomerat yang mempunyai, ciri-ciri yang sama terdapat di beberapa lokaliti di Pulau Redang, Pulau Kapas dan Bukit Keluang. Ciri-ciri litologi sedimentologi dan stratigrafi kesemua konglomerat ini mencadangkan bahawa mereka boleh dikumpulkan di dalam satu kumpulan yang. sama kecuali Konglomerat Pulau Redang. Kedudukannya langsung di atas satah ketakselarasan Paleozoik Atas mencadang unit-unit konglomerat ini merupakan bahagian dasar kepada sedimen kebenuaan yang terdapat di Jalur Timur dan mungkin juga di jalur Tengah. Sedimen ini mula terendap semenjak Perm Akhir hingga Trias berdasarkan ketakselarasan yang terdapat di Jalur Timur dan juga usia sedimen di bawah satah ketakselarasan yang terdapat di Pulau Redang. Pengangkatan yang berkaitan mungkin terhasil daripada perejahan granit di Jalur Timur semasa Perm Akhir-Trias Awal. Pengangkatan ini diikuti oleh pemendapan konglomerat dasar yang disebut di atas. Pengenapan seterusnya diikuti oleh sedimen berbutir lebih halus yang menindihnya yang diwakili oleh Batu Pasir Panti, Batu Pasir Lotong dan yang lain-lain yang setara dengannya yang mungkin berusia Jura-Kapur.
This study is based on a LANDSAT imagery of 1989, topographic maps and aerial photographs. Several stages of the delta's development have been identified based on the shape and the position of the former delta lobes and channels. The older delta complex shows a cuspate shape and a series of beach ridges in the south marks the position of the former shore lines. There is a clear distinction between the former delta complex and the present day complex. The former lobe shows a characteristic of a wave dominated delta system whilst the present complex is more of a fluvival-dominated type. The change in the delta type is believed to have been caused by the change of physiographic processes in the delta area as well as in the inland area. In the inland area, the Kelantan River has changed its course several times that were followed by delta-lobe switching. At the same time the river mouths migrate progressively towards the northwest. The Kemasin River mouth is the oldest river mouth detected from satellite's imagery and aerial photographs. The rivermouth then migrated to the north and forms the present day Kuala Pak Amat before it migrated further northwest to Pengkalan Datu. The migration of river mouth has led to the change of the deltaic processes. Earlier when the river mouth and the delta complex were located in the south they were subjected to direct wave action. At present most of the delta complex is subjected to the northwesterly longshore currents which have produced a series of sand spits. The presence of the sandspits which are sheltering the river mouth from wave action has led to more current and stream domination on the delta. Some older river channels which form dried up channels and dying streams can be clearly observed in the satellite imagery. There are also some remnant river channels which form elongated lakes and ox-bow lakes. Shapes and locations of the older river systems reveal that the main stream has changed its behavior from a meandering stream to a straight channel river system several times in its history. In the coastal areas, we have traced several older shorelines which had prograded progressively towards the sea. The progradation of shorelines is marked by a series of beach ridges which are parallel to the present day shoreline. The beach ridge can be traced up to 10 km inland from the present day beach line. Several topographic highs (Gunung Panchor and Bukit Marak) are believed to represent small hills or near shore islands during the beginning of the progradation.
Kajian ini dilakukan berdasarkan imej LANDSAT TM tahun 1989, dan dibantu oleh peta topografi serta gambar udara. Beberapa peringkat pembentukan dan perkembangan Delta Kelantan ditafsirkan daripada bentuk dan kedudukan alur-alur dan permatang pantai kuno. Delta lebih tua berbentuk juring ("cuspate") dan beting-beting pasir di bahagian selatannya menandakan arah garis pantai terdahulu. Delta yang lebih tua ini lebih mencirikan delta kuasaan ombak, berbeza dengan delta yang sedang terbentuk sekarang. Perubahan daripada delta kuasaan ombak kepada delta kuasaan sungai terjadi akibat perubahan-perubahan di bahagian daratan dan pesisir pantai. Di bahagian daratan, imej LANDSAT TM menunjukkan Sungai Kelantan telah menukar arah aliran beberapa kali dan ini mengakibatkan perubahan kedudukan muara. Imej yang diperolehi juga menunjukkan terdapat banyak alur-alur sungai tua yang luas tetapi mempunyai aliran yang kecil, ataupun alur-alur yang kering. Selain itu terdapat juga beberapa tasik memanjang dan tasik ladam, hasil tinggalan sungai lampau. Daripada bentuk dan kedudukan alur-alur sungai tua ini, dapat ditafsirkan sungai utama telah berubah berbentuk dari berliku menjadi lurus beberapa kali. Di bahagian pantai pula telah dikesan garis pantai telah berkembang secara progressif ke arah laut (progradasi). Perkembangan garis pantai ditandai oleh permatang pantai yang berkedudukan hampir selari dengan garis pantai sekarang. Permatang pasir ini boleh dikesan hingga 10 km daripada garis pantai sekarang. Pada peringkat awal pembentukan Delta Kelantan, bukit Gunung Panchor (pekan Gunung) dan Bukit Marak merupakan sebuah pulau atau bukit di pesisir pantai sementara kedudukan bandar Kota Bharu masih terletak di laut. Pada masa yang sama muara sungai berhijrah secara berperingkat-peringkat ke arah baratlaut. Muara terawal yang dapat dikesan merupakan muara Sungai Kemasin dan kemudian menghijrah ke muara Pengkalan Datu. Sebelum berubah kepada kedudukan sekarang, muara Sungai Kelantan telah berhijrah daripada Pengkalan Datu ke Kuala Pak Amat. Perubahan kedudukan muara menyebabkan tindakan proses fizikal (rambatan ombak, angin dan arus pantai) berbeza daripada sebelumnya. Pada masa ini sebahagian besar daripada bahagian luar kompleks delta dipengaruhi oleh aliran pesisir pantai yang menghasilkan pembentukan anak tanjung pasir (sand spit) di bahagian pinggir delta. Kehadiran anak tanjung pasir secara langsung melindung kompleks delta daripada tindakan ombak dan menyebabkan pengaruh luahan sungai dan pasang surut lebih dominan di bahagian dalam kompleks.
Analisis geokimia menggunakan kaedah ICP-MS menunjukkan taburan geokimia unsur di kawasan kajian dipengaruhi
oleh dua asalan sedimen berbeza iaitu daripada marin dan daratan. Unsur Ca dan Mg dikenal pasti sebagai unsur
marin, manakala unsur Al, Fe, Mn, Na, Cu, Cr, Zn dan Ni dikenal pasti sebagai unsur daratan. Unsur Ca dan Mg dikenal
pasti terhasil daripada proses penyahkapuran rangka dan hidupan marin seperti cengkerang moluska dan foraminifera.
Unsur benua berasal daripada granit dari Gunung Korbu dan Gunung Stong yang disaliri oleh Sungai Nenggiri dan
Sungai Galas, serta batuan argilit arenit yang berasal dari bahagian selatan dan tenggara Negeri Kelantan dari
Gunung Cintawangsa dan Gunung Stong dan disaliri oleh Sungai Lebir dan Sungai Galas. Unsur daripada batuan
induk membebaskan unsur kimia semasa luluhawa kimia dan telah dijerap oleh cas-cas negatif pada permukaan sedimen
halus seperti lempung dan lodak sebelum dimendapkan bersama di dalam kawasan kajian.
Semakan semula litostratigrafi Formasi Singa dilakukan berdasarkan data-data baru yang diperoleh melalui kajian
terbaru. Secara umumnya, Formasi Singa dominan dengan batu lumpur hitam yang berselang lapis dengan batu pasir
nipis hingga sederhana tebal serta sedikit lapisan konglomerat. Kajian melibatkan analisis terhadap beberapa log
sedimen yang telah direkodkan di lapangan. Kesemua log sedimen tersebut telah dikorelasikan untuk mendapatkan satu
log komposit yang mewakili keseluruhan Formasi Singa. Berdasarkan kajian terperinci korelasi litologi yang dilakukan,
cadangan litostratigrafi baru Formasi Singa mengandungi empat ahli iaitu Ahli Kentut, Ahli Ular, Ahli Selang dan Ahli
Lembung. Ahli Kentut merupakan ahli yang paling tua diikuti dengan Ahli Ular, Ahli Selang dan Ahli Lembung. Ahli
Ular di dalam Formasi Singa dianggap sebagai satu unit kekanta antara Ahli Kentut dengan Ahli Selang. Beberapa
siri perubahan paras laut ditafsirkan sepanjang pengendapan batuan Formasi Singa dipercayai akibat daripada proses
pencairan glasier yang menyebabkan paras laut meningkat dan pengendapan berterusan yang menyebabkan lembangan
menjadi cetek dan paras laut menjadi rendah.
Pemetaan dengan menggunakan kaedah pantulan bunyi telah menemukan satu permukaan lantai laut yang unik dengan ciri morfologi yang pelbagai bermula dari kawasan pesisir laut cetek Delta Sungai Kelantan hingga ke pelantar benua Laut China Selatan. Morfologi lantai laut menunjukkan peningkatan sehingga 38 m ke arah pelantar benua. Empat rentasan lantai laut menunjukkan kemiringan yang kurang daripada 1° dengan nilai antara 0.05° dan 0.57°, menunjukkan penurunan yang sekata sehingga pelantar benua. Suatu tindakan mekanisme pencetus telah menyebabkan fenomena lompatan hidraulik berlaku dan membentuk ketakseragaman morfologi lantai laut dan menghasilkan satu lohong hitam sedalam 26 m dari lantai laut sekitarnya dan pembentukan satu beting pasir yang mempunyai ketinggian sehingga 8 m dari permukaan laut dengan keluasan sekitar 9 km2. Penentuan fenomena yang terhasil dikukuhkan dengan penemuan empat kontur tertutup yang dikenal pasti sebagai kaviti kecil di tiga kawasan yang berbeza. Kesemua fitur dan perubahan morfologi yang berlaku di kawasan lantai laut ini terhasil daripada jatuhan air dari mulut Sungai Kelantan yang berterusan dengan kadar kelajuan berbeza bergantung kepada pelepasan air dan musim monsun.
Band ratio combination has been proven to be one of the most useful image processing methods for lithological
discrimination, as discussed by many researchers in the past. In this study, bands from Landsat 5 TM were used to generate
different ratio combinations to discriminate the different lithologies of two islands located at the southern end of the
Langkawi archipelago, specifically the Dayang Bunting and Tuba Islands. Both islands comprise similar lithological
units – namely, limestone/marble (Permian & Silurian-Ordovician), granite and alluvium. There are two rock formations
that are limestone/marble dominated. The first is known as the Chuping Formation, which consists of limestone/marble
and the other is the Setul Formation, which consists of not only limestone/marble but also of two detrital intervals.
Different ratio combinations obtained from past researchers and that was produced from this study were tested on the
image of the Dayang Bunting and Tuba Islands to identify the best ratio combinations that were able to discriminate the
different lithologies for both islands. A total of 28 combinations were performed to examine which combinations are the
most effective. From the 28 combinations, three were identified as the most suitable; 4/3 5/2 3/1, 5/3 4/3 4/1 and 4/2 5/3
4/3 in the RGB sequence. These combinations enhanced the spectral differences of each lithology unit so that it can be
distinguished easily. Apart from the difference in the spectral response, the texture of the lithologies was also enhanced
to assist in discriminating the different units.
The Early Permian to Late Triassic limestone of Chuping Formation in Bukit Tungku Lembu consists of six microfacies
and exhibits various types of diagenetic products, reflecting it’s complicated diagenetic history. Out of 89 samples
collected for petrographic studies, six major microfacies have been identified, namely brecciated limestone, dolomites,
mudstones, wackestones, packstones and grainstones. Four major diagenetic processes comprising micritization,
cementation, compaction and dolomitization have also been identified. Micritization occurs as the first phase diagenesis
after the sediments were deposited on the sea floor, followed by cementation in the marine environment and also in
meteoric environments when the shallow marine carbonate at some points in time was subjected to subaerial exposure.
Early burial were indicated by fractures and deformation as well as destruction of grains whole structure. Increasing
pressure during deeper burial has produced dissolution seams and stylolites. Dolomitization also occurred in the deeper
burial environments
Batuan Formasi Singa yang terdiri daripada batu lumpur dominan, berselang lapis dengan batu lodak, batu pasir dan
juga sedikit unit konglomerat tertabur secara meluas di kepulauan Langkawi. Formasi Singa boleh dibahagikan kepada
sepuluh fasies sedimen dan empat sekutuan fasies. Keputusan kajian menunjukkan Formasi Singa telah terendap di
lautan cetek, iaitu di sub-sekitaran luar pesisir, transisi, muka pesisir serta dalam alur. Lautan cetek Lembangan Singa
dipengaruhi oleh iklim sejuk kerana terdapat sedimen asalan glasier, iaitu fasies batu lumpur berpebel. Kertas kerja ini
akan menjelas dan membincangkan segala aspek sedimentologi formasi batuan ini.
Pencirian butiran kuarza berskala mikro dengan menggunakan mikroskop pengimbas elektron (SEM) menemukan beberapa jenis kuarza yang mempunyai tekstur dan morfologi butiran kuarza berbeza. Penggunaan kaedah ini telah berjaya mengenal pasti enam jenis butiran kuarza iaitu kuarza jenis A, B, C, D, E dan F. Pengelasan dibuat berdasarkan tekstur dan morfologi butiran yang menggambarkan sejarah pengangkutan (proses mekanik) dan pengendapan yang telah dilalui oleh butiran kuarza tersebut. Keenam-enam jenis kuarza tersebut diterbitkan oleh dua faktor geologi iaitu genetik butiran kuarza dan proses mekanik semasa pengangkutan. Hasil daripada pembahagian faktor ini, dua wilayah taburan jenis butiran kuarza telah dikenal pasti iaitu wilayah I dan wilayah II. Wilayah I mencirikan kuarza yang mengalami proses mekanik lemah sehingga sederhana dan dikenal pasti sebagai sedimen Resen yang diangkut melalui Sungai Kelantan sebelum dienapkan ke dalam kawasan lembangan Laut China Selatan. Sedimen Resen ini menunjukkan tekstur permukaan yang tidak kasar dicirikan oleh tanda V berdiameter < 2 μm atau tiada dan berbentuk bulat hingga bersegi. Manakala, wilayah II pula mempunyai butiran kuarza yang telah mengalami proses mekanik yang sederhana tinggi sehingga sangat tinggi. Sedimen yang dicerap di wilayah II ini merupakan campuran sedimen Resen dan sedimen baki yang terdiri daripada sedimen sub-arkos lautan yang telah dienapkan sejak 5000 tahun lampau. Sedimen sub-arkos lautan ini mengalami beberapa kali proses mekanik yang menghasilkan tekstur yang kasar, tanda V <2 μm hingga >2 μm dan lelasan yang tinggi pada permukaan kuarza dan morfologi yang bulat hingga hampir sfera.
The purpose of this paper was to provide a practical guide assisting field workers in identification and interpretation of frequently occurring bioerosional textures created in limestone by intertidal organisms along the coasts of Langkawi Islands, Malaysia. The discussion follows the textural succession from the supratidal down to the lower intertidal zone. Traces left by lichens, boring sponges, molluscs (littorinid snails, the chiton Acanthopleura, the bivalve Lithophaga) and the echinoid Echinometra are illustrated. Products of bioconstructing organisms, specifically oysters and barnacle are also described. Ecological tolerance of each group is given.
Formasi Singa yang tersingkap di Kepulauan Langkawi terdiri daripada jujukan batuan sedimen argilit dan boleh dibahagikan kepada empat ahli iaitu Rebak, Kentut, Ular dan Selang. Formasi Singa kaya dengan fosil terutamanya daripada jenis brakiopod, bryozoa dan bivalvia yang boleh ditemui dalam Ahli Rebak dan Ahli Selang. Fosil yang ditemui semasa kajian dijalankan serta fosil yang pernah dilaporkan oleh penyelidik terdahulu telah dibuat penelitian semula untuk menentukan usia Formasi Singa dengan lebih tepat. Himpunan fosil Formasi Singa boleh dibahagikan kepada tiga julat usia, iaitu Visean, Asselian Akhir - Sakmarian Awal dan Sakmarian Akhir. Jujukan berusia Visean diwakili oleh Ahli Rebak, manakala jujukan Asselian Akhir - Sakmarian Awal dan jujukan Sakmarian Akhir diwakili oleh Ahli Selang. Dalam Ahli Ular dan Ahli Kentut tidak ditemui sebarang fosil. Keputusan daripada kertas ini memerlukan satu kajian semula dijalankan terhadap litostratigrafi Formasi Singa.
A single sample from the logged section at eastern side of Gua Panjang limestone hill, southwest of Kampung Kubang
Rasa Village, Merapoh, has yielded 5 very important conodont species. They are Hindeodus parvus erectus, Hindeodus
parvus parvus, Hindeodus latidentatus latidentatus, Hindeodus latidentatus praeparvus, Hindeodus postparvus, Hindeodus
eurypge and Isarcicella staeschi. These Early Triassic conodonts were obtained in a bioclastic dolostone sample, located
2.5 m above bioclastic grainstone which yielded Late Permian foraminifera. The conodonts found were given Conodont
Alteration Index (CAI) scale of 5, consistent with the heating of Main Range granitoid during Indosinian Orogeny.
Limestone harbouring basal Triassic conodonts in Gua Panjang is interpreted to be deposited in an open shallow marine
shelf environment.
Jujukan batuan sedimen Kapur Awal Kumpulan Gagau di kawasan sekitar hulu Sungai Chichir dibentuk oleh batu pasir
berpebel masif, batu lumpur masif dan lapisan tebal batu pasir dengan pelbagai struktur sedimen serta fosil. Jujukan ini
boleh dibahagikan kepada tujuh fasies dengan mekanisme pengenapan berbeza. Berdasarkan asosiasi antara pelbagai
fasies sedimen dapat ditafsirkan bahawa jujukan ini telah terenap dalam pelbagai sekitaran dataran aluvium termasuk
alur sungai utama, sungai berliku, sungai berburai dan dataran banjir. Fosil yang ditemui memberikan usia Kapur
Awal kepada jujukan ini. Bukti kehadiran tanah atas di kawasan ini mencerahkan harapan untuk penemuan pelbagai
fosil hidupan daratan, khususnya fauna vertebrat serta dinosaur yang lebih baik dan lengkap.